Dentysta-nie
-sadysta.pl
Powiązane artykuły
Usunięcie ósemki
Trzecie zęby trzonowe, zwane również ósemkami lub zębami mądrości, często wymagają usunięcia. Spowodowane jest to ewolucją ludzkiego organizmu. Przez to, że spożywamy coraz bardziej miękkie pokarmy dodatkowy zestaw zębów odpowiedzialnych za rozcieranie twardych pokarmów nie jest nam potrzebny. Kości szczęk oraz żuchwy nie są stymulowane to rozbudowy, przez co u większości ludzi nie ma w nich miejsca na dodatkowe zęby, co często bywa przyczyną problemów.
Kiedy stomatolog stwierdza, że należy usunąć ósemkę często na pacjentów pada blady strach. Czy faktycznie jest się czego obawiać? Jak wygląda zabieg? I co może pójść nie tak? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.
Spis treści
1. Kiedy trzeba usunąć ząb mądrości?
2. Jak przygotować się do zabiegu?
4. Jak łagodzić skutki zabiegu? Jakie są zalecenia po zabiegu?
5. Co powinno wzbudzić czujność? Co może pójść nie tak?
7. Czy usunięcie ósemki jest refundowane w ramach NFZ? Ile kosztuje usunięcie ósemki prywatnie?
1. Kiedy trzeba usunąć ząb mądrości?
Ósemki, czyli trzecie zęby trzonowe należy usunąć, kiedy stomatolog na podstawie badania i zdjęcia RTG stwierdzi:
- zbyt małą ilość miejsca w łuku - kiedy szczęka i/lub żuchwa nie jest wstanie pomieścić dodatkowych zębów dochodzi do zatrzymania ósemek w kości lub częściowego nieprawidłowego wyrżnięcia. Usunięcie jest wtedy najczęściej konieczne przed leczeniem ortodontycznym.
- nawracające stany zapalne/utrudnione wyrzynanie - ósemka, która nie ma wystarczająco miejsca na wyrżnięcie lub ułożona jest nieprawidłowo może powodować powtarzające się stany zapalne objawiające się: bólem, wysiękiem ropnym, brakiem możliwości szerokiego otwarcia ust (szczękościsk), obrzękiem (,,opuchnięciem") policzka, bólem gardła i/lub języka (zęby dolne) często przy przełykaniu, bólem policzka i/lub podniebienia (zęby górne), wrażeniem bólu, rozpychania części twarzy i pozostałych zębów.
Często również nad nie w pełni wyrzniętym zębem tworzy się kapturek dziąsłowy. W trakcie jedzenia przestrzeń między zębem a nadmiarem dziąsła wypełnia się jedzeniem i powoduje stan zapalny dziąsła.
- resorpcja (,,rozpuszczenie") zęba sąsiedniego - nasz organizm skonstruowany jest w taki sposób, że jeśli coś na coś naciska przez dłuższy okres to jedna z tych rzeczy zanika. W przypadku nieprawidłowo ułożonej ósemki jej wyrzynanie może doprowadzić do ucisku korzenia i/lub korony zęba sąsiedniego. Często zdarza się wtedy, że ząb sąsiedni zaczyna się resorbować (,,rozpuszczać/wchłaniać się"). Najczęstszą sytuacją jest zanik korzeni i/lub korony siódemki, co prowadzić może do nieodwracalnego jej uszkodzenia. Jeśli ósemka nie zostanie w porę usunięta to istnieje ryzyko, że usunięcia wymagała będzie i ósemka i siódemka. Stąd bardzo istotna jest kontrola radiologiczna (prześwietlenie RTG) w celu wczesnego wykrycia niepożądanego zaburzenia i uratowanie zęba sąsiedniego.
- zniszczenie próchnicowe - nieprawidłowe ustawienie zębów mądrości w łuku predysponuje do powstawania miejsc, gdzie z łatwością gromadzą się resztki pokarmowe i gdzie trudno jest właściwie oczyścić ząb. Długie i regularne zaleganie płytki nazębnej (resztek pokarmowych) i niewłaściwe oczyszczanie szybko doprowadza do próchnicy ósemek i szybkiego ich zniszczenia.
2. Jak przygotować się do zabiegu?
Zabieg dłutowania ósemki nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania. Warto zgłosić się wypoczętym i najedzonym (nie przejedzonym) - to ze względu na to, że dwie godziny po zabiegu nie można jeść i pić. O ile to możliwe zaplanuj sobie zabieg w nieco luźniejszym okresie życia, gdyż parę dni po odczuwalny będzie ból, może pojawić się obrzęk i dyskomfort. Stąd też wesele czy egzaminy to nie najlepszy okres na ekstrakcję chirurgiczną ;)
Do każdego (!!!) usunięcia zęba konieczne jest wykonanie prześwietlenia - o jego rodzaju powinien poinformować Cię lekarz na wizycie konsultacyjnej lub wykonać je sam w dniu zabiegu.
FORMALNOŚCI
Procedura usunięcia ósemki rozpocząć powinna się od zapoznania pacjenta z planowanym przebiegiem zabiegu, możliwych powikłaniach i skutkach odstąpienia od leczenia. Jest to czas, kiedy pacjent powinien móc rozwiać swoje wątpliwości, o ile nie zrobił tego na wizycie konsultacyjnej, i porozmawiać z lekarzem o ewentualnych obawach. W renomowanych gabinetach po przeprowadzonej rozmowie pacjent otrzyma pisemną zgodę na przeprowadzenie zabiegu informującą o możliwych powikłaniach i zaleceniach pozabiegowych.
ZNIECZULENIE
Po rozmowie lekarz przystępuje do znieczulenia, które ma charakter miejscowy tzn. pacjent nie czuje bólu w okolicy usuwanego zęba, jest w pełni świadomy, czuć może rozpychanie, rozpieranie, ale nie ból.
Znieczulenie do usunięcia dolnej ósemki: lekarz podaje środek znieczulający robiąc wkłucie za ostatnim zębem oraz drugie na wysokości usuwanego zęba. Jest to tak zwane znieczulenie przewodowe, podczas którego dochodzi do ,,wyłączenia" całych dużych wiązek nerwów. Znieczulenie po podaniu zaczyna działać po ok. 10 min. Objawem działania znieczulenia jest zdrętwienie połowy języka, połowy wargi i połowy skóry na brodzie oraz częściowo policzka po stronie podania znieczulenia.
Znieczulenie do usunięcia górnej ósemki: lekarz podaje środek znieczulający robiąc wkłucie od strony policzka oraz od strony podniebienia na wysokości usuwanego zęba. Jest to tak zwane znieczulenie nasiękowe. Objawem działania znieczulenia jest zdrętwienie policzka i podniebienia oraz zębów po stronie usuwanego zęba. Czasem pacjenci zgłaszają uczucie ,,guli w gardle", jest to normalne wrażenie powstające na skutek działania środka znieczulającego i nie stanowi powodu do niepokoju.
- Lekarz przed rozpoczęciem zabiegu sprawdzi, czy znieczulenie zaczęło działać.
- Jeśli w trakcie zabiegu poczujesz ból, zgłoś to lekarzowi.
- Miej świadomość, że w aktywnym stanie zapalnym (np. kiedy boli i/lub obecna jest ,,ropa") znieczulenie działa słabiej i czasem trzeba użyć go więcej (stąd konieczność dodatkowych zastrzyków).
- Znieczulenie po usunięciu ósemki działa ok. 1-3h. Na czas działania mają wpływ: ilość podanego znieczulenia, szybkość metabolizowania środka znieczulającego przez pacjenta.
- Podanie znieczulenia przy każdej procedurze (nie tylko usunięcia ósemki) wiąże się z ryzykiem powikłań!
USUNIĘCIE
W zależności od ułożenia zęba - częściowo wyrznięty czy całkowicie ,,schowany" w kości - zabieg może przebiegać różnie. Najczęściej jednak chirurg stomatologiczny rozpoczyna zabieg od nacięcia dziąsła i pełnego odsłonięcia zęba i/lub kości. Następnie specjalną wiertarką (fachowo nazywaną kątnicą) usuwa nadmiar kości blokujący ząb i/lub rozcina usuwany ząb na pół po to łatwiej było go usunąć. Kolejnym krokiem jest użycie specjalnych narzędzi ręcznych - dźwigni chirurgicznych i/lub kleszczy - do ,,wyjęcia'' zęba. Normalnym jest, że w trakcie zabiegu mogą (nie muszą) być słyszane odgłosy łamania i gruchotania.
Czasem w trakcie usuwania lekarz może zdecydować o wykonaniu dodatkowego prześwietlenia RTG np. po to by ocenić czy cały ząb został usunięty.
PO USUNIĘCIU - SZWY
Kiedy lekarzowi uda się już usunąć ząb może zdecydować o założeniu szwów. Zrobi to wtedy, kiedy będą do tego wskazania np. duża rana po ekstrakcji lub choroby ogólne pacjenta. W większości przypadków po dłutowaniu ósemki szwy zakłada się. Powinny one pozostać w jamie ustnej między 7 a 14 dni. Po tym czasie, o ile nie są to szwy samorozpuszczalne, należy zgłosić się do gabinetu na ich zdjęcie.
- Założenie szwów nie boli - pacjent nadal jest znieczulony w trakcie ich zakładania.
- Zdjęcie szwów nie boli i nie wymaga znieczulenia. W trakcie ich zdejmowania przez parę sekund można odczuwać dyskomfort/pieczenie, ale nie ból.
Po założeniu szwów lekarz daje pacjentowi do zagryzienia sterylny tamponik, który ma pomóc zatamować krwawienie po zabiegu. Tamponik należy mieć zagryziony około 20-30 min po ekstrakcji. Lekarz powinien również poinformować pacjenta o przebiegu zabiegu, ewentualnych trudnościach i powikłaniach oraz zaleceniach pozabiegowych.
4. Jak łagodzić skutki zabiegu? Jakie są zalecenia po zabiegu?
W pierwszej dobie po zabiegu należy przyjmować leki przeciwbólowe oraz schładzać pozabiegową okolicę. Zmniejszy to potencjalny obrzęk i dolegliwości bólowe. Aby schłodzić okolicę należy zmrożoną rzecz zawinąć w ręcznik i przyłożyć na ok. 20 min na skórę w okolicy usuwanego zęba. Czynność należy powtarzać kilkukrotnie w ciągu doby z ok. 30 min przerwami. Dodatkowo można również delikatnie ssać kostki lodu, aby schłodzić pozabiegową okolicę od strony jamy ustnej.
Warto również w nocy po usunięciu zęba spać na zdrowej stronie oraz nieco wyższej poduszce po to by zmniejszyć ukrwienie głowy i zminimalizować ryzyko krwawienia.
Zalecenia:
- należy trzymać zagryziony tampon w celu zatamowania krwawienia przez 20-30 min,
- nie należy jeść i pić przez 2h od zabiegu,
- przez 2 dni jedzenie i napoje powinny być w temperaturze letniej, o nietwardej konsystencji, bez ostrych przypraw, niekwaśne,
- przez co najmniej 2 dni nie wolno palić tytoniu i spożywać wysokoprocentowego alkoholu,
- przez co najmniej 2 dni należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego i uprawiania sportu,
- nie wolno intensywnie płukać jamy ustnej oraz pić przez słomkę (wytwarzane podciśnienie może uszkodzić skrzep - patrz niżej),
- operowaną okolicę można ominąć w trakcie szczotkowania przez 2 dni,
- można stosować specjalną płukankę po zabiegach chirurgicznych z chlorheksydyną.
Nie zaleca się stosowania ogólnodostępnych płukanek na bazie alkoholu, mentolu oraz np. z szałwii.
Wszystkie powyższe zalecenia mają na celu ochronę formującego się skrzepu (,,glut z krwi"), który początkuje proces gojenia. Uszkodzenie mechaniczne, termiczne czy chemiczne skutkować będzie zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłania w postaci zakażenia zębodołu (tzw. suchy zębodół).
5. Co powinno wzbudzić czujność? Co może pójść nie tak?
KAŻDY zabieg w obrębie naszego ciała wiąże się z możliwością powstania powikłań. W przypadku dłutowania zębów mądrości mogą pojawić się następujące powikłania:
- zęby górne - połączenie ustno-zatokowe. Nad zębami górnymi znajduje się przestrzeń nazywana zatoką szczękową. Ograniczona jest ona kośćmi czaszki (puszka kostna), ma ok. 25 cm2, pełni funkcję rezonatora głosu, ogrzewa i nawilża wdychane powietrze. W jej dnie umocowane są nasze górne zęby. Czasem zdarza się - cecha bardzo indywidualna - że po usunięciu zęba dochodzi do połączenia jamy ustnej z wnętrzem zatoki. Nie jest to sytuacja prawidłowa i wymaga dodatkowego postępowania. Dlatego też przed każdą ekstrakcją (usunięciem) zęba należy ZAWSZE wykonać prześwietlenie RTG w celu oceny ryzyka wystąpienia powikłania. Po każdym usunięciu zęba górnego lekarz powinien sprawdzić również, czy takie połączenie nie powstało. Jeśli doszło do wytworzenia połączenia należy dokładnie zaszyć ranę, tak by szczelnie je zamknąć. Można to zrobić odpowiednio formując dziąsło (wytworzyć płat), umieszczając w ranie specjalną sztuczną membranę lub skrzep fibrynowy PFR, który otrzymuje się po pobraniu krwi pacjenta i jej odwirowaniu w specjalnym urządzeniu. Lekarz po ocenie sytuacji zdecyduje, które z powyższych rozwiązań jest w danej sytuacji najlepsze.
Po powstaniu powikłania należy wdrożyć leczenie antybiotykiem oraz preparatami wspomagającymi oczyszczanie zatoki (aerozol do nosa np. Xylorin). Jeśli połączenie nie zostanie wykryte lub powstanie po zabiegu np. na skutek zbyt intensywnego dmuchania nosa lub uszkodzenia skrzepu, jedzenie i napoje będą przedostawać się do zatoki szczękowej. Stamtąd mogą trafić do jamy nosowej i finalnie mogą ,,wypadać/wypływać przez nos". Towarzysz temu zwykle ból oraz intensywny katar. Doprowadzić to może do ostrego stanu zapalnego zatoki szczękowej. W przypadku pojawienia się takich objawów po usunięciu zęba należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza stomatologa.
- zęby dolne - uszkodzenie dużych gałęzi nerwów - w zależności od stopnia komplikacji zabiegu i sposobu ułożenia usuwanego zęba może dojść do powikłania w postaci przerwania lub podrażnienia nerwu - najczęściej nerwu językowego oraz nerwu zębodołowego dolnego. Objawiać się to będzie mrowieniem i brakiem czucia połowy języka (n. językowy) i/lub połowy wargi i skóry na brodzie (n. zębodołowy dolny) po stronie usuwanego zęba, które utrzymuje się powyżej jednego dnia. Drętwienie po uszkodzeniu może utrzymywać się od kilku dni nawet do kilku miesięcy. Zwykle nerw regeneruje się i uczucie mrowienia zanika. W niektórych przypadkach niestety może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia.
W dniu zabiegu uczucie zdrętwienia jest zjawiskiem normalnym, gdyż jest to efekt działania znieczulenia.
Jeśli dojdzie do tego powikłania należy zgłosić się do lekarza, który zaleci przyjmowanie odpowiednich leków i witamin wspomagających regenerację nerwów. Może również skierować pacjenta na zabiegi fizykoterapii, która również korzystnie wpływa odbudowę połączeń nerwowych.
Ważnym jest by przed ekstrakcją KAŻDEGO zęba wykonać prześwietlenie, ocenić stopień skomplikowania ekstrakcji i ewentualnie pogłębić diagnostykę wykonując tomografię komputerową CBCT, która umożliwia dokładniejszą ocenę w trzech wymiarach. Pozwoli to maksymalnie zminimalizować ryzyko powikłań i właściwie zaplanować zabieg.
Pamiętaj jednak, że nawet najlepsze przygotowanie do zabiegu nie daje 100% gwarancji braku powikłań. Klinika to nie fabryka ;)
- krwotok - czasem zdarza się, że parę godzin po zakończeniu zabiegu dochodzi do krwotoku z rany. Normalnym jest, że po ekstrakcji przez kilka dni sączą się niewielkie ilości krwi, czuć jej posmak w ustach. Zdarza się również, że w trakcie snu dochodzi do zaplamienia poduszki krwią. Mówiąc o krwotoku mamy na myśli intensywne krwawienie, które objawia się ciągłym wypluwaniem dużych ilości krwi (nie śliny podbarwionej krwią). Jeśli wystąpi taka sytuacja nie należy wpadać w panikę. Trzeba spróbować zatamować krwawienie poprzez ucisk. Robimy to zagryzając zwinięty tamponik z gazika przez ok. 20-30 min, układając go na ranie poekstrakcyjnej. Czynność należy powtórzyć kilkukrotnie. Warto również zastosować zimny okład. Jeśli po tym czasie krwawienie nie ustaje i nadal jest intensywne należy zgłosić się do lekarza stomatologa. Kiedy nie mamy możliwości dotrzeć do gabinetu (np. jest to weekend, nie możemy skontaktować się z lekarzem) należy udać się do najbliższego SORU lub oddziału chirurgii szczękowo-twarzowej, gdzie uzyskać można niezbędną pomoc.
Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym tzn. pacjent jest w pełni świadomy, nie czuje bólu, odczuwa dotyk, rozpychanie. Sam zabieg nie jest bolesny. Przez ok. 3 dni mogą występować dolegliwości bólowe, należy wtedy przyjmować zalecone przez lekarza leki przeciwbólowe i stosować się do zaleceń. Jeśli ból utrzymuje się powyżej 3 dni należy zgłosić się do gabinetu.
Po zabiegu nie ma przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów.
7. Czy usunięcie ósemki jest refundowane w ramach NFZ? Ile kosztuje usunięcie ósemki prywatnie?
Dłutowanie ósemek jest finansowane przez NFZ i przysługuje każdemu ubezpieczonemu bez względu na wiek.
Koszt usunięcia zębów mądrości w gabinecie prywatnym waha się od 500-1000 zł w zależności od stopnia skomplikowania ekstrakcji.
Ekstrakcja w usłudze komercyjnej a na NFZ może różnić się: czasem oczekiwania na zabieg, wyposażeniem gabinetu, komfortem fotela, rodzajem znieczulenia, rodzajem zastosowanych szwów i sprzętu.
Bibliografia:
- Podstawy chirurgii stomatologicznej, M. Dominiak, J. Zapała, T. Gedrange, Wyd. Elsevier&Partner, Wrocław 2013, wyd. 2,
- Chirurgia stomatologiczna w gabinetach ogólnodentystycznych, K.R.Koerner, Wyd. Elsevier&Partner, Wrocław 2009, wyd. 1,
- Chirurgia szczękowo-twarzowa, S. Bartkowski, Wyd. AGES, Kraków 1996, wyd. 3
Copyright © Dentysta-nie-sadysta.pl 2024
Created by BezPoprawek